Vanaf eind 2026 kunnen leraren geen gebruik meer maken van de Promotiebeurs, waarmee zij tijdelijk konden worden vrijgesteld van hun onderwijstaken om promotieonderzoek te doen. Het besluit tot stopzetting is het gevolg van landelijke bezuinigingen op onderwijs en onderzoek. De regeling bood jarenlang docenten in het primair, voortgezet en hbo-onderwijs de mogelijkheid om wetenschappelijk onderzoek te verrichten binnen hun vakgebied. Dit meldt NWO.
Sinds de start van de regeling in 2011 maakten jaarlijks tientallen leraren gebruik van deze mogelijkheid. Gedurende vijf jaar konden zij één tot twee dagen per week werken aan hun promotieonderzoek, met behoud van hun salaris. De Promotiebeurs was bedoeld om de band tussen onderwijspraktijk en wetenschap te versterken en om de kwaliteit van het onderwijs te verhogen.
Verlies van praktijkgerichte expertise
Volgens betrokken onderwijsadviseurs en leden van de selectiecommissie betekende de regeling een belangrijke verrijking van het onderwijs. Leraren brachten onderzoeksvragen mee die direct voortkwamen uit hun dagelijkse praktijk, en konden hun bevindingen vervolgens toepassen in de klas. Onderzoeksonderwerpen varieerden van vakdidactiek en leerlingbegeleiding tot vakinhoudelijke verdieping en onderwijsontwikkeling.
De aanvragers hadden vaak al een brede loopbaan achter de rug, waardoor hun voorstellen goed aansloten op de behoeften in het onderwijs. De meeste onderzoeksprojecten waren praktijkgericht en droegen bij aan innovatie binnen het vakgebied van de leraar.
Oproep tot behoud van verbinding praktijk en wetenschap
De afschaffing van de Promotiebeurs betekent volgens deskundigen niet alleen het verdwijnen van een instrument voor professionele ontwikkeling, maar ook het verlies van een waardevolle verbinding tussen scholen en universiteiten. Door het wegvallen van deze regeling wordt gevreesd dat het onderwijs minder toegang krijgt tot actuele wetenschappelijke inzichten, en dat de praktijkstem in het onderwijsonderzoek verstomt.
Het ministerie van Onderwijs heeft aangekondigd dat aanvragen nog tot en met 2026 kunnen worden ingediend. Voor leraren die van de regeling gebruikmaken, geldt een overgangstermijn van vijf jaar. Nadere plannen voor alternatieve vormen van praktijkgericht onderzoek binnen het onderwijs zijn nog niet bekendgemaakt.
Door: Nationale Onderwijsgids / Fleur Zomer